ΛΙΜΕΝΙΚΑ ΤΑΜΕΙΑ: ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΓΚΑΙΑ Η ΧΑΡΑΞΗ ΜΙΑΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗΣ ΛΙΜΕΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

 Γράφει ο Δημήτρης Κατσούλης

Στο πλαίσιο του σχεδιασμού για την μείωση των δημοσίων οργανισμών προέκυψε τον περασμένο μήνα η ανακοίνωση από τον Υπουργό Ναυτιλίας κ. Μουρουσούλη  της προώθησης συγχωνεύσεων στα Λιμενικά Ταμεία.  Ήδη η σχετική συζήτηση μεταξύ των διορισμένων από το Κράτος διοικήσεών τους έχει ξεκινήσει.

Η συγχώνευση των Λιμενικών Ταμείων όπως εξάλλου και η διατήρησή τους έπρεπε να εξετάζεται υπό το πρίσμα της αποτελεσματικότητας στην εκπλήρωση της αποστολής τους, της βελτιστοποίησης  των παρεχομένων υπηρεσιών και της καλύτερης συμβολής των λιμενικών υποδομών στην τοπική, περιφερειακή και εθνική ανάπτυξη. Υπό το πρίσμα αυτών των στόχων έπρεπε προ πολλού να έχει επιλυθεί το ζήτημα της υπαγωγής των λιμένων στην εποπτεία του αντίστοιχου επιπέδου Διοίκησης, δηλαδή τα τοπικής σημασίας στους Δήμους, τα περιφερειακής σημασίας στις Περιφέρειες και τα εθνικής και διεθνούς σημασίας στο Υπουργείο Ναυτιλίας. Η διελκυστίνδα μεταξύ των εκάστοτε Κυβερνήσεων και της τοπικής αυτοδιοίκησης για την μεταφορά των λιμανιών και των Λιμενικών Ταμείων στους δήμους κρατεί πλέον αρκετές δεκαετίες και πάντοτε καταλήγει σε βάρος της Αυτοδιοίκησης, ίσως γιατί και η ίδια δεν έχει ενστερνιστεί κατά βάθος την επιτακτικότητα αυτής της διεκδίκησης.

Σήμερα το ζήτημα της συγχώνευσης, έτσι όπως τίθεται τουλάχιστον έως τώρα, δεν συνδέεται με την υπαγωγή των λιμανιών και των Ταμείων στα αντίστοιχα επίπεδα της διοικητικής δομής της χώρας αλλά αντίθετα μάλλον απομακρύνεται αυτή η  προοπτική εάν αναλογιστεί κανείς τον επίσης διαφαινόμενο σχεδιασμό για την επιπλέον μείωση των νομικών προσώπων που ανήκουν και εποπτεύονται από τους Δήμους και τις Περιφέρειες. Έτσι σχεδιάζεται η   σύσταση νέων νομικών προσώπων που θα συνεχίσουν, ανεξαρτήτως της σημασίας του λιμανιού, να εποπτεύονται κεντρικά από το αρμόδιο Υπουργείο «είς δόξαν» του δήθεν «επιτελικού κράτους».

Στο  όνομα του «ποσοτικού εκσυγχρονισμού» που μετράει οριζόντια τις διοικητικές δομές αδιαφορώντας πλήρως για την επίτευξη της αποστολής τους, για την λειτουργική τους αποδοτικότητα και κυρίως την συμβολή των νέων δομών στην ανάπτυξη, οι Κυβερνήσεις της τελευταίας τριετίας σχεδιάζουν και υλοποιούν αυτές τις συγχωνεύσεις. Αρκεί να τις διατάξει ή να τις υπονοήσει η Τρόϊκα.

Έτσι και με τα λιμάνια και τα λιμενικά Ταμεία. Αντί να προηγηθεί ένας συνολικός χωροταξικός σχεδιασμός και εν συνεχεία να επιλεγεί το κατάλληλο οργανωτικό σχήμα αλλά και να οργανωθεί η συμμετοχή των θεσμών της Αυτοδιοίκησης, των Δήμων και των Περιφερειών τόσο στον σχεδιασμό όσο και στην υλοποίηση της λιμενικής πολιτικής, σχεδιάζεται η αριθμητική μείωση των Ταμείων προκειμένου να παρουσιαστούν λογιστικές περικοπές δαπανών.

Υπάρχουν βεβαίως περιπτώσεις όπου είναι επιβεβλημένη η συγχώνευση των Λιμενικών Ταμείων, ιδιαίτερα όταν χωροθετούνται στον ίδιο Δήμο. Η συγχώνευσή τους μπορεί να συμβάλλει στην μείωση του διοικητικού κόστους και στην αποδοτικότερη διαχείριση των υποδομών. Η σύστασή μάλιστα με την νομική μορφή της Ανώνυμης Εταιρίας επιτρέπει την επιχειρηματική λειτουργία των Λιμενικών Ταμείων αλλά και την συμμετοχή περισσοτέρων δημοσίων εταίρων χωρίς να αποκλείεται ασφαλώς και η συμμετοχή ιδιωτικών κεφαλαίων. 

Χρειάζεται λοιπόν ένας νέος διαφορετικός προσανατολισμός στην λιμενική πολιτική ο οποίος πρέπει να βασίζεται στην σύνδεση του λιμανιού με την τοπική οικονομία και την αποστολή του στο πλαίσιο του περιφερειακού και εθνικού δικτύου μεταφορών  αλλά και στα δίκτυα τουριστικής ανάπτυξης. Η συμμετοχή των δήμων και των περιφερειών μπορεί και πρέπει να είναι καθοριστική είτε με την ανάληψη της διαχείρισης των λιμενικών υποδομών της αντίστοιχης εμβέλειας είτε με την συμμετοχή στην χάραξη των πολιτικών διαχείρισης των λιμένων εθνικής εμβέλειας. Ιδιαίτερη διάκριση πρέπει να γίνει βέβαια στον  νησιώτικο χώρο και διαφορετική στον παράκτιο ηπειρωτικό, διάκριση που συνήθως όλοι επικαλούνται αλλά ποτέ δεν  καταστρώνουν.

Διαφορετικά οι σχεδιαζόμενες συγχωνεύσεις θα καταλήξουν σε ανεπαρκή και δυσκίνητα διοικητικά σχήματα που θα πολλαπλασιάζουν τις δυσλειτουργίες και θα αυξάνουν το λειτουργικό και διαχειριστικό κόστος, απλώς για γίνουν ελκυστικά πεδία ανάληψης διοικητικών ευθυνών από τους υποτακτικούς του παραπαίοντος κομματικού συστήματος και της ξεπεσμένης «βουλευτοκρατίας».