ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ: ΝΕΕΣ ΔΟΜΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΡΑΞΗΣ ΣΤΗΝ ΘΕΣΗ ΤΩΝ «ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΩΝ ΝΑΥΑΓΙΩΝ»

Σχόλιο του Δημήτρη Κατσούλη

Πρόσφατα ανέκυψαν στην Περιφέρειά μας  αρκετά ζητήματα για την λειτουργία των Αναπτυξιακών Εταιριών που είχαν ιδρύσει η μετείχαν οι πρώην Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις και  τώρα μετέχει η Περιφέρεια. Τα επιμέρους ζητήματα έχουν αναδειχθεί στην τοπικά μέσα ενημέρωσης και δεν θα μας απασχολήσουν σε αυτό το σχόλιο. Είναι πράγματι απορίας άξιο πως διατηρούνται Ανώνυμες Εταιρίες, μερικές από τις οποίες διαχειρίζονται  τεράστια ποσά από κοινοτικά προγράμματα όταν έχουν παραβιάσει στοιχειώδεις κανόνες νομιμότητας. Μπορεί να απαντήσει κανείς ότι μερικές από αυτές στο παρελθόν είχαν και επιτεύγματα ή άλλες αποτέλεσαν εργαλεία διαχείρισης των νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων που τις δημιούργησαν. Αυτή η απάντηση δεν δικαιολογεί όμως τη διατήρησή τους ιδίως όσων έχουν παραβιάσει θεμελιώδεις κανόνες λειτουργίας ή όσων δεν εκτελούν ευρωπαϊκά προγράμματα στο τρέχον Πλαίσιο Στήριξης ούτε ασφαλώς δικαιολογεί την παντελή έλλειψη πολιτικού σχεδιασμού εκ μέρους της Περιφέρειας για την διαδικασία λύσης τους και τη δημιουργία μίας ενιαίας αναπτυξιακής εάν και εφόσον κρίνεται αναγκαία η σύσταση, η λειτουργία και η αποστολή της.

Τα φαινόμενα που περιγράφονται αυτές τις ημέρες στον τύπο αλλά και αναπόφευκτα απασχολούν τα στελέχη της Περιφέρειας έπρεπε να είχαν εκλείψει προ πολλών μηνών εάν η Περιφερειακή Αρχή είχε διαφορετικό προσανατολισμό. Δηλαδή, εάν είχε σχεδιάσει τη συγκρότηση ενός σύγχρονου αναπτυξιακού εργαλείου ως απόρροια του στρατηγικού της αναπτυξιακού σχεδίου, ιδιαίτερα στο περιβάλλον της οικονομικής κρίσης την οποία βιώνει τραγικά τόσο η χώρα όσο και ο θεσμός της Περιφέρειας. Αντί όμως να κινηθεί σε αυτή την δημιουργική κατεύθυνση προτίμησε να διατηρήσει σαθρές δομές ή δομές που δεν είχαν άλλη αποστολή από το να συντηρούν διαμορφωμένα συστήματα διαχείρισης  ακόμη και σε βάρος της αποτελεσματικότητας της ίδιας της Περιφέρειας.

Ανεξάρτητα από τα επιμέρους φαινόμενα κακοδιαχείρισης ή αναποτελεσματικής και αναχρονιστικής διαχείρισης που συζητούνται αυτόν τον καιρό και από την εξέλιξη των οποίων αρκετές φορές επωφελήθηκαν και αρκετοί όψιμοι επικριτές, η άποψή μας είναι ότι η ίδρυση της Περιφέρειας, ως δεύτερος βαθμός τοπικής αυτοδιοίκησης, και ιδίως η κρίσιμη αποστολή της ως θεσμού-οργανωτή της περιφερειακής ανάπτυξης  δεν μπορεί να συνάδει με την λειτουργία των επιμέρους αναπτυξιακών εταιριών των οποίων πλέον η αποστολή – εκείνη που ορίζει η συστατική τους πράξη και όχι εκείνη που τελικά ενδύθηκαν- έχει εκπνεύσει. Στην θέση τους  έπρεπε να είχε ήδη εξεταστεί η αναγκαιότητα μίας νέας, οργανωτικά και λειτουργικά σύγχρονης περιφερειακής αναπτυξιακής εταιρείας.

Οι Περιφέρειες διαθέτουν ήδη δομές διαχείρισης χρηματοδοτήσεων και αναπτυξιακών πόρων, όπως είναι τα Περιφερειακά Ταμεία Ανάπτυξης και οι Ενδιάμεσες Διαχειριστικές Αρχές. Εκείνο που χρειάζονται είναι ευέλικτες και λειτουργικές δομές συμπράξεων των παραγωγικών δυνάμεων της Περιφέρειας, υποστήριξης και συνέργειας με αυτές τις παραγωγικές δυνάμεις, με τους φορείς της περιφερειακής οικονομίας για την υλοποίηση σχεδίων περιφερειακής ανάπτυξης. Αυτόν τον οργανωτικό και λειτουργικό ρόλο μπορεί να αναλάβει σε κάθε Περιφέρεια μία Αναπτυξιακή Ανώνυμη Εταιρεία. Σε αυτήν πρέπει να μετέχουν οι δήμοι της περιφέρειας και οι περιφερειακές οργανώσεις των κοινωνικών εταίρων καθώς και κάθε άλλος δημιουργικός αναπτυξιακός φορέας. Το οργανωτικό και λειτουργικό πλαίσιο αυτών των Νέων Αναπτυξιακών Εταιρειών που δεν πρέπει να είναι περισσότερες από τις δεκατρείς, μία για κάθε Περιφέρεια, οφείλει να γίνει αντικείμενο μελέτης και σχεδιασμού των συλλογικών οργάνων της περιφερειακής αυτοδιοίκησης, της Ένωσης Περιφερειών αλλά και των Περιφερειακών Ενώσεων Δήμων διαμέσου της ΚΕΔΕ. Αυτή η συζήτηση πρέπει να ανοίξει τώρα, την ώρα της κρίσης και των οικονομικών αδιεξόδων, ακριβώς γιατί αποτελεί μία ευκαιρία για να γεννηθούν νέες πολιτικές για την περιφερειακή ανάπτυξη που θα οδηγήσουν στην  έξοδο από την κρίση.

Σε αυτή την κατεύθυνση οφείλει να λάβει πρωτοβουλίες και η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας εάν θέλει πράγματι να αποκτήσει σύγχρονα και δυναμικά εργαλεία ανάπτυξης και να αφήσει στο παρελθόν τις πρακτικές αλλά και τις αντιλήψεις που οδηγούν στα «αναπτυξιακά ναυάγια». Αυτό είναι το κρίσιμο θεσμικό και πολιτικό διακύβευμα.