Ανάπτυξη και νέο παραγωγικό πρότυπο

Άρθρο του Γιώργου Φλωρίδη

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό"Μεταρρύθμιση" 4/6/2010

Το πραγματικό σημείο αντιστροφής της κρίσης για τη χώρα μας, θα έρθει όταν αρχίσει να ξαναδημιουργεί πλούτο και περίσσευμα, πράγμα το οποίο θα σημαίνει και την κατάκτηση ενός νέου παραγωγικού προτύπου. Αυτό θα είναι και το σήμα εξόδου της Ελλάδας από τη διεθνή οικονομική επιτήρηση στην οποία μας οδήγησε το παρακμιακό μοντέλο της υπερχρέωσης, του παρασιτισμού και της υπερκατανάλωσης. Η βιωσιμότητα της χώρας σήμερα, δεν αποτελεί επιλογή ανάμεσα σε κάποιες άλλες. Είναι αδήριτη ανάγκη, που οφείλουμε να την υπηρετήσουμε χωρίς δισταγμούς και αναβολές.

Δυστυχώς, τις προηγούμενες δεκαετίες, η χώρα μας κινήθηκε αναπτυξιακά με επίκεντρο κυρίως την κατανάλωση και όχι την παραγωγή, και μάλιστα με δανεικά, πράγμα το οποίο αποτέλεσε την παγίδα όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά όλου του σύγχρονου αναπτυγμένου δυτικού κόσμου. Επαναπαυτήκαμε στην αναμφισβήτητα στρατηγική επιτυχία της ΟΝΕ και δεν την αξιοποιήσαμε, ώστε από ισχυρή θέση να βελτιώσουμε διαρθρωτικές αδυναμίες και υστερήσεις. Σπαταλήσαμε δημόσιο και ιδιωτικό χρήμα, για επενδύσεις χωρίς αύριο. Θεωρήσαμε ότι μια κρατικοδίαιτη επιχειρηματικότητα, θα μπορούσε να εξασφαλίζει για πάντα θέσεις εργασίας. Αυτός ήταν ίσως και ένας ιδιότυπος προστατευτισμός απέναντι στις διεθνείς αγορές, που όμως δεν προετοίμαζε, δεν βοηθούσε τελικά τις ελληνικές επιχειρήσεις να κινηθούν ανταγωνιστικά στην παγκόσμια οικονομία. Πολλές επιχειρήσεις στηρίχτηκαν στο δόγμα «δημόσια έργα και προμήθειες - κρατικές και ευρωπαϊκές επιδοτήσεις», με αποτέλεσμα ελάχιστα να ασχοληθούν με την καινοτομία, με την εξωστρέφεια, με τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς τους.

Είμαστε δημιουργικός λαός και ζούμε σε ευλογημένο τόπο, με σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης και ευημερίας. Η μιζέρια και η παρακμή, δεν ταιριάζει στον βασικό χαρακτήρα του ελληνισμού. Το κράτος έπαιζε διπλό ρόλο. Ήταν προστάτης, αλλά ταυτόχρονα και δυνάστης. Αποτελούσε εμπόδιο για την υγιή επιχειρηματικότητα, είτε λόγω της γραφειοκρατίας, είτε λόγω της διαφθοράς, είτε λόγω της αδράνειάς του. Η διαχρονική ενοχοποίηση της επιχειρηματικότητας, ως δήθεν προοδευτική άποψη, έπαιξε το δικό της υπονομευτικό ρόλο. Σήμερα, αυτό το «υπόδειγμα», αν μπορεί κανείς να το ονομάσει έτσι, εξαντλήθηκε οριστικά και αμετάκλητα. Η χώρα μας καλείται να στραφεί σε μια βιώσιμη οικονομία, που θα παράγει και νέο πλούτο, και νέες θέσεις εργασίας, αλλά και κέρδος για όσους συμμετέχουν ενεργά, δημιουργικά και με όρους κοινωνικής ευθύνης στην αναπτυξιακή διαδικασία. Για να πετύχουμε όμως, πριν απ’ όλα και πάνω απ’ όλα, η χώρα χρειάζεται τη δημιουργία κινήματος ανάπτυξης, επιχειρηματικότητας και παραγωγής. Θετικό και δημιουργικό κίνημα, όχι απλώς άμυνα και απενοχοποίηση.

Οι έννοιες κλειδιά είναι η ποιότητα, η εξωστρέφεια, η καινοτομία. Αυτό όμως που θα τις δημιουργήσει, θα τις υποστηρίξει και θα τις κάνει πράξη, είναι η επένδυση στις αξίες της γνώσης και στον άνθρωπο. Πρέπει χωρίς χρονοτριβή να πάρουμε αποφάσεις και πρωτοβουλίες. Να αναδείξουμε τους τομείς όπου έχουμε συγκριτικό πλεονέκτημα και να εστιάσουμε στην εξέλιξη και ποιοτική αναβάθμιση του προϊόντων. Να σκεφτούμε έξυπνα και πρωτότυπα, αξιοποιώντας τον ανθρώπινο πλούτο που έχει συσσωρευτεί με την υψηλή μόρφωση της νέας γενιάς της χώρας μας, που απογοητευμένη, παίρνει το δρόμο της μετανάστευσης. Η ποιοτική παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών, να γίνει αντικείμενο εξαγωγής και προώθησης στις ξένες αγορές. Σε αυτό θα βοηθούσαν και αναδιαρθρώσεις και συγχωνεύσεις στο χώρο των επιχειρήσεων, με τη δημιουργία σχημάτων ανταγωνιστικού χαρακτήρα σε πανευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.

Η ελληνική πολιτεία, είναι αναγκαίο να εστιάσει τις προσπάθειές της και να κατευθύνει τους διαθέσιμους πόρους προς τη στήριξη των δημιουργικών Ελλήνων, των ερευνητικών και καινοτόμων προσπαθειών και διαδικασιών. «Η Ελλάδα που παράγει, που εξάγει, που καινοτομεί», είναι το σύνθημα που πρέπει να κυριαρχήσει και το οποίο θα στηριχθεί και σε μία αντίστοιχων προσανατολισμών και αξιών εκπαίδευση. Η δημιουργική Ελλάδα που μέχρι τώρα ασφυκτιούσε, πρέπει να έχει τον πρώτο λόγο. Αποτελεί κοινή παραδοχή ότι τα υφεσιακά και κοινωνικά μειονεκτήματα του προγράμματος σταθερότητας, δεν μπορούν να καλυφτούν παρά μόνο με επικεντρωμένες και δραστικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης, τόσο για την έγκαιρη κάλυψη του αναπτυξιακού κενού, όσο και για την αντισταθμιστική αντιμετώπιση των κοινωνικών επιπτώσεων με δίχτυ ασφαλείας.

Μετά τη δανειακή ανακούφιση της χώρας, «οι έκτακτες συνθήκες δράσης» πρέπει να μεταφερθούν στο αναπτυξιακό μέτωπο. Απαιτείται συγκέντρωση δυνάμεων και δέσμη πρωτοβουλιών, ώστε να αρχίσει να κινείται και πάλι η οικονομία. Μπορούμε να αξιοποιήσουμε όλες τις υπαρκτές δυνατότητες που αφήνουμε ανεκμετάλλευτες είτε από θεσμική ανεπάρκεια, είτε από πολιτική και οικονομική αδράνεια.

Αυτές βρίσκονται στην έγκαιρη και στοχευόμενη αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων, στην επανεκκίνηση των συμπράξεων δημοσίου- ιδιωτικού τομέα και στη δημιουργική και πολύπλευρη κινητοποίηση του διεθνούς, ομογενειακού και εγχώριου ιδιωτικού τομέα. Δεν έχουμε την πολυτέλεια σήμερα να αναστέλλουμε επενδυτικές διαθέσεις και σχήματα εξαιτίας κεκτημένης αβουλίας, γραφειοκρατικών αντιλήψεων, αλλά και στενών ή επιμέρους τοπικών συμφερόντων. Αν με «έκτακτη νομοθεσία» μειώσαμε μισθούς και συντάξεις, με μία περισσότερο αποφασιστική έκτακτη νομοθεσία και πρακτική διοίκησης, οφείλουμε να δώσουμε ώθηση στην ανάπτυξη, σαρώνοντας όλα τα νομοθετημένα εμπόδια των πολλαπλών αδειοδοτήσεων και της εκτεταμένης διαφθοράς, καθώς και να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τα φαινόμενα τοπικών συμμοριών, που υπό το πρόσχημα δήθεν κοινωνικού ελέγχου, εκβιάζουν και ακυρώνουν επενδύσεις. Όσο γρηγορότερα ξεπεράσουμε την αναπτυξιακή αμηχανία μας, τόσο γρηγορότερα θα βγούμε από την κρίση και ταυτόχρονα, τόσο συντομότερα θα αποκατασταθεί η τραυματισμένη κοινωνική συνοχή της χώρας.

Έχουμε τη δυνατότητα να αποπληρώνουμε τα χρέη μας, αλλά και να ζούμε με αξιοπρέπεια και ανθρωπιά, παράγοντας, αποταμιεύοντας, αλλά και αποφεύγοντας πλέον τις καταστροφικές χρεωστικές επιλογές του παρελθόντος. Είμαστε δημιουργικός λαός και ζούμε σε ευλογημένο τόπο, με σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης και ευημερίας. Η μιζέρια και η παρακμή, δεν ταιριάζει στον βασικό χαρακτήρα του ελληνισμού. Ταιριάζει μόνο στο συγκυριακά κακό εαυτό του, που θεώρησε ότι μπορούσε μόνιμα να ζήσει, χωρίς να παράγει και δανειζόμενος.

Βέβαια, όλοι συμφωνούμε ότι το έλλειμμα παραγωγής και ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας, είναι απείρως σημαντικότερο πρόβλημα από την κρίση χρέους που οξυμένα αντιμετωπίζουμε. Είναι το κύριο πεδίο που θα κριθούμε. Όμως, επίσης όλοι, θα πρέπει να ξέρουμε ότι κλειδί στην επιτυχία του αναπτυξιακού εγχειρήματος είναι η συναινετική και όχι συγκρουσιακή συμπεριφορά του πολιτικοκοινωνικού παράγοντα. Με άλλα λόγια, η ανάπτυξη της χώρας προϋποθέτει ατμόσφαιρα και κλίμα εμπιστοσύνης, ενότητας και ευθύνης του πολιτικού συστήματος και της κοινωνίας. Πολιτική, επιχειρηματικότητα, μέσα ενημέρωσης, συνδικάτα και εργαζόμενοι, οφείλουμε να κινηθούμε με πνεύμα ομοψυχίας και αίσθηση πατριωτικού καθήκοντος. Να αναλάβουμε κυρίως ευθύνες πριν διεκδικήσουμε, και να κάνουμε δημιουργικές προτάσεις πριν ασκήσουμε κριτική.