Μετά από πολύμηνες διαπραγματεύσεις ανάμεσα στο
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ψηφίστηκε από την ολομέλεια του ΕΚ η νέα
πολιτική συνοχής με την οποία θα διατεθεί ποσό ύψους 325 δισ. ευρώ στα κράτη
μέλη της ΕΕ, στις περιφέρειες και στις πόλεις τους, ώστε να επιτευχθούν οι
πανευρωπαϊκοί στόχοι για την ανάπτυξη και την απασχόληση, καθώς και για να
αντιμετωπιστούν η κλιματική αλλαγή, η ενεργειακή εξάρτηση και ο κοινωνικός
αποκλεισμός. Αν ληφθούν υπόψη η εθνική συνεισφορά των κρατών μελών και η
μόχλευση που παρέχουν τα χρηματοπιστωτικά μέσα, ο συνολικός αντίκτυπος είναι
πιθανόν να υπερβεί τα 500 δισ. ευρώ. Η νέα πολιτική συνοχής θα εξασφαλίσει τη
μέγιστη απόδοση των εν λόγω επενδύσεων, που θα είναι προσαρμοσμένες στις
ανάγκες της κάθε περιφέρειας και της κάθε πόλης. Τα βασικά στοιχεία της νέας
πολιτικής συνοχής είναι τα εξής:
1. Επενδύσεις σε όλες τις περιφέρειες της ΕΕ και
προσαρμογή του επιπέδου στήριξης και της εθνικής συνεισφοράς (ποσοστό
συγχρηματο-δότησης) στα επίπεδα ανάπτυξής τους:
Λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες (ΑΕΠ < 75%
του μέσου όρου της ΕΕ-27)
Περιφέρειες μετάβασης (ΑΕΠ 75% έως 90 % του μέσου
όρου της ΕΕ-27)
Περισσότερο αναπτυγμένες περιφέρειες (ΑΕΠ >
90% του μέσου όρου της ΕΕ-27)
2. Διοχέτευση πόρων σε καίριους τομείς ανάπτυξης:
Οι επενδύσεις που θα πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείο
Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) θα εστιάζονται σε 4 βασικές προτεραιότητες: την
καινοτομία και την έρευνα, το ψηφιακό θεματολόγιο, τη στήριξη των μικρομεσαίων
επιχειρήσεων (ΜΜΕ) και την οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα,
ανάλογα με την κατηγορία της περιφέρειας (λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες:
50%, περιφέρειες μετάβασης: 60%, και περισσότερο αναπτυγμένες περιφέρειες: 80%).
Περίπου 100 δισ. ευρώ θα διατεθούν σε αυτούς τους τομείς, από τους οποίους
τουλάχιστον 23 δισ. ευρώ θα στηρίξουν τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών
εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (ενεργειακής απόδοσης και ανανεώσιμων πηγών
ενέργειας). Ως προς αυτό, υπάρχουν ξεχωριστές υποχρεώσεις για τη διάθεση πόρων
από το ΕΤΠΑ (λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες: 12%, περιφέρειες μετάβασης:
15%, και περισσότερο αναπτυγμέ-νες περιφέρειες: 20%).
Περίπου 66 δισ. ευρώ θα διατεθούν ειδικά για διευρωπαϊκές
μεταφορικές συνδέσεις προτεραιότητας και βασικά έργα περιβαλλοντικής υποδομής
μέσω του Ταμείου Συνοχής. Μέσω του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ), η πολιτική
για τη συνοχή θα συμβάλει σημαντικά στις προτεραιότητες της ΕΕ στον τομέα της απασχόλησης,
π.χ. μέσω της κατάρτισης και της διά βίου μάθησης, της εκπαίδευσης και της κοινωνικής
ένταξης (κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να χρησιμοποιήσει τουλάχιστον το 20% του ΕΚΤ
για την υλοποίηση αυτού του στόχου). Η συνδρομή του ΕΚΤ θα καθορίζεται ανάλογα
με τις ανάγκες κάθε κράτους μέλους, με την επιφύλαξη ενός προκαθορισμένου
ελάχιστου ποσού, και θα ανέρχεται συνολικά σε τουλάχιστον 70 δισ. ευρώ. Η νέα
πρωτοβουλία για την απασχόληση των νέων που συνδέεται με το ΕΚΤ και χρηματοδοτείται
με τουλάχιστον 6 δισ. ευρώ θα υποστηρίζει την εφαρμογή της «Εγγύησης για τη
νεολαία».
3. Καθορισμός σαφών, διαφανών, μετρήσιμων βραχυπρόθεσμων
και μακροπρόθεσμων στόχων όσον αφορά τη λογοδοσία και τα αποτελέσματα: Οι χώρες
και οι περιφέρειες θα πρέπει να ανακοινώνουν εκ των προτέρων τους στόχους που προτίθενται
να επιτύχουν με τους διαθέσιμους πόρους και να προσδιορίζουν επακριβώς τον
τρόπο με τον οποίο θα μετράται η πρόοδος προς την επίτευξη αυτών των στόχων.
Αυτό θα επιτρέψει την τακτική παρακολούθηση και συζήτηση σχετικά με τη χρήση
των χρηματοοικονομικών πόρων. Θα σημαίνει ότι, προς το τέλος της περιόδου, επιπλέον
κονδύλια θα μπορούν να διατεθούν σε προγράμματα με καλύτερες επιδόσεις (μέσω του
λεγόμενου «αποθεματικού επίδοσης»).
4. Καθιέρωση όρων πριν από τη διοχέτευση κονδυλίων
ώστε να εξασφαλίζονται αποτελεσματικότερες επενδύσεις. Για παράδειγμα, οι
στρατηγικές «έξυπνης εξειδίκευσης» με σκοπό τον εντοπισμό ιδιαίτερων πλεονεκτημάτων
και δυνατοτήτων, οι φιλικές προς τις επιχειρήσεις μεταρρυθμίσεις, οι
στρατηγικές για τις μεταφορές, τα μέτρα για τη βελτίωση των συστημάτων δημοσίων
συμβάσεων, η τήρηση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, οι στρατηγικές για την
καταπολέμηση της ανεργίας των νέων και της πρόωρης αποχώρησης από το σχολείο ή
οι στρατηγικές για την προώθηση της ισότητας των φύλων και της απαγόρευσης των
διακρίσεων συνιστούν όλα απαραίτητες προϋποθέσεις.
5. Κατάρτιση κοινής στρατηγικής για μεγαλύτερο
συντονισμό και λιγότερες επικαλύψεις: Το κοινό στρατηγικό πλαίσιο συνιστά τη βάση
για τον καλύτερο συντονισμό μεταξύ των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών ταμείων και
επενδυτικών κεφαλαίων (το ΕΤΠΑ, το Ταμείο Συνοχής και το ΕΚΤ, ως τα τρία ταμεία
στο πλαίσιο της πολιτικής για τη συνοχή, καθώς και το Ταμείο Αγροτικής
Ανάπτυξης και το Ταμείο Αλιείας). Το εν λόγω πλαίσιο συνδέεται επίσης καλύτερα
με άλλα μέσα της ΕΕ, όπως το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020», η διευκόλυνση «Συνδέοντας
την Ευρώπη» ή το πρόγραμμα για την απασχόληση και την κοινωνική καινοτομία.
6. Απλούστευση της γραφειοκρατίας και διευκόλυνση της
χρήσης των επενδύσεων της ΕΕ μέσω μιας κοινής δέσμης κανόνων για όλα τα ευρωπαϊκά
διαρθρωτικά ταμεία και τα επενδυτικά κεφάλαια, καθώς και απλούστεροι λογιστικοί
κανόνες, πιο στοχοθετημένες απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων και εντατικότερη χρήση
της ψηφιακής τεχνολογίας («ηλεκτρονική συνοχή»).
7. Ενίσχυση της αστικής διάστασης της πολιτικής, με
τη διάθεση ενός ελάχιστου ποσού των πόρων του ΕΤΠΑ το οποίο θα δαπανάται για ολοκληρωμένα
έργα σε πόλεις – πέραν των άλλων δαπανών σε αστικές περιοχές.
8. Ενίσχυση της διασυνοριακής συνεργασίας και διευκόλυνση
της δημιουργίας περισσότερων διασυνοριακών έργων. Επιπλέον, η διασφάλιση στρατηγικών
για μακροπεριφέρειες, όπως ο Δούναβης και η Βαλτική Θάλασσα, υποστηρίζεται από
εθνικά και περιφερειακά προγράμματα.
9. Διασφάλιση της καλύτερης διασύνδεσης της πολιτικής
για τη συνοχή με μια ευρύτερη οικονομική διακυβέρνηση της ΕΕ: Τα προγράμματα θα
πρέπει να συνάδουν με τα εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεων και θα πρέπει να
περιλαμβάνουν τις σχετικές μεταρρυθμίσεις που έχουν προσδιοριστεί μέσω ειδικών
για κάθε χώρα συστάσεων στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού εξαμήνου.
Εάν κριθεί αναγκαίο, η Επιτροπή μπορεί να ζητήσει
από τα κράτη μέλη –στο πλαίσιο της ρήτρας «μακροοικονομικών προϋποθέσεων»– να τροποποιήσουν
προγράμματα προκειμένου να στηριχθούν βασικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Ως
έσχατη λύση, μπορεί να αναστείλει τη χορήγηση των κονδυλίων, εάν έχουν
διαπιστωθεί επανειλημμένες και σοβαρές παραβιάσεις των οικονομικών συστάσεων.
10. Ενθάρρυνση της εντατικότερης χρήσης χρηματοδοτικών
μέσων ώστε να δοθεί στις ΜΜΕ μεγαλύτερη στήριξη και πρόσβαση σε πιστώσεις:
Δάνεια, εγγυήσεις και ίδια κεφάλαια/κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου θα
στηρίζονται από κονδύλια της ΕΕ χάρη σε κοινούς κανόνες, στη διεύρυνση της
χρήσης τους και στην παροχή κινήτρων (π.χ. υψηλότερα ποσοστά συγχρηματοδότησης).
Η έμφαση στα δάνεια παρά στις επιχορηγήσεις αναμένεται ότι θα βελτιώσει την
ποιότητα των σχεδίων και θα αποθαρρύνει την εξάρτηση από επιδοτήσεις.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου