Η ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ Π.Π.Χ.Σ.Α.Α. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΒΑΡΥΝΕΤΑΙ ΜΕ ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ ΠΟΥ ΥΠΟΒΑΘΜΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΥΒΟΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΣΚΑΠΤΟΥΝ ΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ

Άρθρο του ΔΗΜΗΤΡΗ  ΚΑΤΣΟΥΛΗ

Στις 24  Ιανουαρίου 2013 παρουσιάστηκε και στην Χαλκίδα η πρώτη φάση της Μελέτης για την «Αξιολόγηση, αναθεώρηση και εξειδίκευση Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας (ΠΠΧΣΑΑ)». Οι εκπρόσωποι της Μελετητικής Ομάδας κυρίες Μάρθα Χουσιανάκου και Μαριλένα Παπαγεωργίου ανέπτυξαν τις βασικές παραμέτρους της πρότασής τους η οποία έχει πλέον τεθεί σε διαβούλευση.

Η σύντομη παρουσίαση από την  Μελετητική Ομάδα αλλά και η ενδελεχής μελέτη  του υλικού που δόθηκε στη δημοσιότητα  οδηγεί καταρχήν σε ορισμένα  κρίσιμα συμπεράσματα για την κατεύθυνση στην οποία κινείται η αξιολόγηση του ισχύοντος και η αναθεώρηση του Περιφερειακού Χωροταξικού Σχεδιασμού.

Η αξιολόγηση και η ανάλυση των αναπτυξιακών και χωροταξικών κατευθύνσεων επικεντρώνονται σχεδόν δογματικά σε μία κατασκευή η οποία δεν υπηρετεί ούτε την ανάδειξη της περιφερειακής ενότητας ούτε την αποτύπωση των πραγματικών αναπτυξιακών δυνατοτήτων  της Περιφέρειας.

Η συγκρότηση της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, ως διοικητικής αρχικά και εν συνεχεία αναπτυξιακής ενότητας  εκλαμβάνεται ως το χωρικό κέλυφος στο οποίο πρέπει να εφαρμοστεί ο Σχεδιασμός όπως κατανοείται από ένα ιδεατό μοντέλο χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η πραγματικότητα όπως αυτή έχει διαμορφωθεί τόσο ιστορικά όσο και κυρίως λόγω της γεωγραφικής και αναπτυξιακής θέσης των επιμέρους περιοχών της Περιφέρειας.

Το ιδεατό αυτό μοντέλο που υιοθετεί και υπερασπίζει η Μελετητική Ομάδα επιχειρεί να στηρίξει  μονοσήμαντα  την υπόθεση της Λειτουργικής Αστικής Περιοχής (Λ.Α.Π.) της Λαμίας ενώ παράλληλα παραμελεί να αναδείξει την Λειτουργική Αστική Περιοχή (Λ.Α.Π.) της Χαλκίδας την οποία το μεταγενέστερο του ΠΠΧΣΑΑ Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού αναγνωρίζει ως ισότιμο πόλο σε αντίθεση τόσο με το ΠΠΧΣΑΑ αλλά και την κατεύθυνση που φαίνεται να υιοθετεί η Μελετητική Ομάδα.

Είναι προφανές ότι τα κείμενα που κατατέθηκαν δεν ικανοποιούν  την Εύβοια. Όχι διότι δεν ικανοποιούν την αντίληψη του αναπτυξιακού απομονωτισμού που  ενέπνεε στο παρελθόν τις προγραμματικές επιλογές στην Εύβοια αλλά πρωτίστως επειδή αγνοούν την δυναμική της περιφερειακής μας ενότητας σε σχέση με την Μητροπολιτική Περιοχή Αττικής και τον κομβικό ρόλο της Χαλκίδας ως αυτοτελούς, ισοδύναμης και παράλληλης Λειτουργικής Αστικής Περιοχής (Λ.Α.Π.) και  κέντρου ανάπτυξης σε σχέση με τον άλλο πόλο της Περιφέρειας, την Λαμία.  Η μελέτη έως αυτή την φάση αναπαράγει αποσπασματικά ορισμένες από τις δυνατότητες και τις προτεραιότητες της Εύβοιας χωρίς τις συνδέει σε ένα συνολικό αναπτυξιακό απόθεμα που η Εύβοια μπορεί να αποκτήσει λόγω της ιδιαίτερης θέσης της σε πάρα πολλούς τομείς.

Είναι εσφαλμένη η αντίληψη ότι σε μία Περιφέρεια πρέπει οπωσδήποτε να διαμορφωθεί ένα κεντροβαρές σχέδιο ανάπτυξης το οποίο να έρχεται με τρόπο «διοικητικό» να επιβληθεί αλλάζοντας την πραγματικότητα. Η αντίληψη αυτή δεν επενδύει στην αναγκαιότητα της ενιαίας περιφερειακής πολιτικής και της διαμόρφωσης περιφερειακής συνείδησης.

Περιφερειακή αναπτυξιακή συνείδηση διαμορφώνεται μόνο όταν οι επιμέρους τοπικές κοινωνίες συμμετέχουν στην  ανάδειξή της  αξιοποιώντας τα πλεονεκτήματά τους  και τις  κύριες ή δευτερεύουσες- συμπληρωματικές τους κατευθύνσεις. Διαφορετικά η περιφερειακή συνείδηση  είναι επίπλαστη ή και ανύπαρκτη. Όταν συμμετέχουν και όχι όταν απλώς ανήκουν και διοικούνται. Πόσο μάλλον όταν πρόκειται για τον αναπτυξιακό και χωροταξικό σχεδιασμό.

Πριν από την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης η Μελετητική Ομάδα όφειλε να εξαντλήσει την καταγραφή των πραγματικών δεδομένων και να κατανοήσει την συνεισφορά κάθε επιμέρους Περιφερειακής Ενότητας στο περιφερειακό γίγνεσθαι αλλά και στην περιφερειακή προοπτική. Εάν δε το κάνει έστω και τώρα θα έχει χαθεί μία ακόμη κρίσιμη ευκαιρία να υποστηριχθούν τα όργανα της Περιφέρειας στη διαμόρφωση ενός δυναμικού Περιφερειακού Χωροταξικού και Αναπτυξιακού Σχεδιασμού προσανατολισμένου στις προκλήσεις που ανοίγονται μπροστά στην Ελλάδα και την Ευρώπη του συμβολικού ορόσημου 2020 και κυρίως για τους ίδιους τους πολίτες της Περιφέρειας και ειδικότερα της Εύβοιας.